Çalışırken Doktora Yapabilir Miyim?
Özel sektörde çalışan insanlar arasında giderek yaygınlaşan ” Çalışırken Doktora Yapabilir Miyim?” sorusuna bu yolda ilerleyen birisi olarak, kendi deneyimlerden yola çıkarak cevap vermeye çalışacağım.
Çalışırken doktora yapmak istemelerindeki sebep, insanların kariyer tercihine göre değişmektedir. Kimileri doktora sürecinde edindiği bilgi birikimini özel sektörde terfi almak, yurt dışındaki uluslararası şirketlerde çalışmak için kullanırken, kimileri de kariyer hedefi olarak akademi istedikleri için doktora yapmaktadır. Azınlık olarak kalsa doktorayı kendi kişisel gelişimi ve ünvan tatmini için yapmak isteyenler de olabiliyor. Ancak doktora yapmaktaki amaç her ne olursa olsun çalışırken doktora yapmak, sabır ve emek isteyen bir süreç.
Doktora Yapmak İçin Hangi Şartları Sağlamalıyız?
Akademik eğitim sürecinin en son aşaması olan doktoraya gelmeden önce lisans ve yüksek lisans aşamalarını tamamlamış olmak gerekmektedir. istisnai olarak lisans mezunları için bütünleşik programlarla doktora alım olmakla birlikte, dörtlük sistemde üniversitelerin belirlediği 3-3,5 not ortalaması şartının sağlanması gerekmektedir. Yine yüksek lisansınızı tezli olarak yapmanız ve 3.0 not ortalaması üzerinde mezun olmanız gerekmektedir.
Eğitim düzeyi olarak bu şartları sağlamak yetiyor mu? Tabi ki, hayır! Bir doktora programına başvurmak için ALES‘ten kendi başvuracağınız bölüme göre (Sayısal, Sözel, Eşit Ağırlık) en az 70 almanız gerekmektedir. Ancak ne var ki 70 almak bir doktora programına kabul almanız için yeterli olmayabilir. Zira başvuran diğer adayların daha yüksek puanları onlara avantaj sağlayabilmektedir.
Doktora sürecinde sizden istenen bir diğer şart, yabancı dil puanıdır. YÖK tarafından kabul edilen YDS, YÖKDİL, TEOFL gibi sınavlardan en az 55 almanız gerekmektedir. Yine bu puanın yüksek olması doktora başvurularında sizlere avantaj sağlamaktadır.
Bir Doktora Programına Kabul Aldıktan Sonra ?
Tüm yoğun mesainize rağmen gereken şartları sağladınız. Ya da ben bununla uğraşamam diyip yazının bu kısmına gelemden çoktan okumayı bıraktınız..
Doktora programına kabul aldıktan sonra, 1.Sınıf aşaması ders alacağınız 2 dönemden oluşuyor. Bu aşamayı sırasıyla Doktora Semineri, Doktora Yeterlilik, Tez Önerisi ve TİK (Tez İzleme Komitesi) takip ediyor. 4 yıl süren bu sürecin sonu ise doktora tez savunması ile sona eriyor.
Çalışırken Doktora Yapılabilir mi?
Çalışırken doktora yapmak istiyorsanız, ilk olarak disiplin ve zaman yönetimi konusunda başarılı birisi olup olmadığınızı sorgulayın. Yukarıda bahsettiğimiz ders dönemi boyunca sizden çokça okumanız ve okuduklarınızdan yola çıkarak ödevler hazırlamanız istenecek. Bu arada çokça okuma derken, bir ders için onlarca kitap ve makale okumanız gerekecek. Ve bu okumaların önemli bir bölümü yabancı kaynaklar olacak.
İşte tam bu noktada sizin mevcut çalışma temponuzda buna ne kadar zaman ayıracağınız çok önemli. Yani işten çıktıktan sonra hala bir şeyler üretmek ve okumak için ne kadar enerjinizin kaldığı. Zira enerjinizi koruyamadığınızda doktora sürecine yeterince adapte olamayıp, neden doktora yaptığınızı sorgulamanız muhtemel.
Planlı Yaşamak ve Zaman Yönetimi ..
Doktora yaparken ihtiyaç duyacağınız en önemli şey doğru bir planlama ve zaman yönetimi. Sistematik bir çalışma ile işten arta kalan zamanlarda nitelikli çalışmak mümkün. Ancak ne var ki sosyal hayatınızdan ve kendinize ayırdığınız zamandan edeceğiniz bu feragat sizleri psikolojik olarak oldukça yıpratabilmektedir. Özellikle özel sektörde yoğun mesaili bir işte çalışanlar için bu durumu yönetmek oldukça zor olabilmektedir. Kamu sektöründe çalışanları bu durumda bir tık daha avantajlı görebiliriz. Çünkü gerek ders döneminde tanınan kolaylıklar, gerekse hafta sonu çalışmamak düşünüldüğünde kamu çalışanları için süreci yönetmek özel sektöre göre daha kolay olabiliyor.
Mesaiden sonra mutlaka planladığınız okumaları yapmak, doktora tez aşamasının olmazsa olmazı. Tezin yazım sürecinden önce erişebildiğiniz kadar çok kaynağa erişmek, konuya hakimiyet kazanmak hocalar için oldukça önemli olacaktır. TİK süreçlerinde hem okuduklarınızı, hem de yazdıklarınızı sunarken bunu sizler de fark edeceksiniz.
Sabır ve azim ..
Sürecin içerisindeyken işin sonunu hayal etmek pek mümkün olmuyor. Sabırla ve azimli bir şekilde planladığınız sürece uygun hareket etmek gerekiyor. Önünüze çıkacak engelleri ve sıkıntıları aşmak bu süreçte biraz da karakter yapınızla alakalı diyebiliriz. Çünkü herkesin doktora tez süreci şahsına münhasır ilerlemektedir. Okulunuz, bölümünüz ve özellikle danışman hocanız bu farklılaşmayı yaratan başlıca etkenlerdir. Bağlı bulunduğunuz okulun ve bölümün yapısı, danışman hocanızın desteği ve jüri üyelerinin tutumu doktora sürecinizi olumlu veya olumsuz doğrudan etkilemektedir.
Karşınıza Çıkacak Potansiyel Engeller
Doktora sürecinde hayat olağan akışında akmaya devam ediyor. Sizin veya yakınlarınızın başına gelebilecek olumsuz durumlar başta olmak üzere pek çok sorunla karşılaşacaksınız. Bu sorunların yanı sıra çalıştığınız konu ile ilgili tereddütlere düşebilir, danışman hocanız veya jüri üyeleriyle fikir ayrılıkları yaşayabilirsiniz. Yine dört yıllık eğitim sürecinizde pek çok potansiyel sorun sizleri bekliyor olacak. Ama bu engeller karşısında çözüm geliştirebildiğiniz ölçüde ilerlemek hep mümkün olacak. Yapmanız gereken tek şey sorunları büyütüp bu yolda ilerleyememenin bahanesi yapmak yerine, çözümler üreterek bir başarı haline getirmeniz.
Sonuç olarak Çalışırken Doktora Yapılabilir mi?
Bu soruya mevcut durumdan yola çıkarak rahatlıkla; Evet Yapılabilir cevabını verebiliriz. Ancak sizin bunu yapıp yapamayacağınızın cevabı kendinize soracağınız soruların cevaplarında saklı. Herkes yapıyor diye yapmak istiyorsanız geçici bir heves ve kaybedilen zamandan başka bir şey olmayacaktır. Sizin doktora yapmaktaki temel motivasyonunuz, her şeye rağmen yapmayı istemek ise sürecin sonunda başarmanız içten bile değildir. Kendinizi bu sürece doğru hazırlarsanız ve kararlı bir şekilde başlarsanız neden olmasın?
