Göç Üzerine Çalışma Yapmak İsteyenler İçin Kitap Önerileri
Göç üzerine çalışma yapanların araştırma sürecinde ihtiyaç duyabileceği kitapları, bu yazımızda sizler için derledik.
Göç ile ilgili kitap önerileri Türkçe ve İngilizce olarak bu şekilde derlenebilir.
1- Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri – (Mark J. Miller , Stephen Castles)
Günümüzde uluslararası nüfus hareketleri ikili ve bölgesel ilişkileri, güvenliği, ulusal kimliği ve egemenliği etkileyerek dünya genelinde ülkeleri ve toplumları yeniden biçimlendiriyor. Artık uluslararası göç olgusu küreselleşme sürecinde kilit bir öneme sahip olup uluslararası politik düzenin dönüşümünü etkiliyor. Stephen Castles ve Mark J. Miller’in Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri adlı bu çalışması, dünya genelinde göç akımları ve bunların toplumsal etkileri üzerine güncel bilgiyle teorik bilgiyi birleştirmek amacıyla tasarlanmış bir kitap. İlk baskısı 1993 yılında yapılmış olan kitap, bu baskıda yazarlar tarafından güncelleştirilerek geliştirilmiş, göç olgusunun ulusal güvenlik ve egemenlik kavramları üzerindeki artan önemi de çalışmaya dahil edilmiştir. Siyasetçiler, akademisyenler ve gazeteciler tarafından bir başvuru kaynağı olarak kullanılan Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri Soğuk Savaş sonrası dönemde dünya üzerinde gittikçe artan her türlü göç hareketini incelemekte, göçmen topluluklarını yasal statü, sosyal politika, etnik toplulukların oluşumu, ırkçılık, vatandaşlık ve ulusal kimlik çerçevesinde değerlendirmektedir.
2- Göç ve Kültürel Sermaye (Arnd-Michael Nohl v.d)
Türkiye Cumhuriyeti, homojen bir ulus devlet kurma çabasının sonucu olan nüfus değişimleriyle ve yakın tarihimizdeki yoğun kentleşme nedeniyle yüksek oranda göç hareketlerine tanık oldu.
Cumhuriyetin ilk yıllarında Nazi Almanyası’ndan kaçan ve Türkiye’nin bilim camiasında yer alan Yahudi ve rejim karşıtı bilim insanları, eski Doğu Bloku ülkelerinden geçimlerini sağlamak için Türkiye’ye gelen küçük tüccarlar, ev hizmetlileri ve vasıfsız işçiler, özel üniversitelerin kurulmasından sonra ihtiyaç duyulan yabancı öğretim üyeleri, uluslararası şirketlerde ve projelerde iş bulan yabancı uzmanlar ve yöneticiler bu göç resmini tamamlıyor. Türkiye tarihinde önemli bir yer tutmasına karşın, göç olgusuna ilişkin toplumsal süreçlerin bilimsel olarak çözümlenmesi için sarf edilen çabalar henüz çok yenidir. Türkiye’deki araştırmacılar uzun yıllar daha çok “misafir işçi” ya da “Almancı” adı altında Avrupa’ya göç etmek üzere ülkeden ayrılanlarla ilgilenmiş ya da Batı Anadolu’nun süratle büyüyen metropollerinin tablosunu değiştiren iç göç sorunlarını ele almıştır. Türkiye’ye yönelik göç hareketlerinin tartışılması ancak 2000’li yıllarda gündeme gelmiştir. Göçmenlerin, özellikle de yüksek vasıflıların deneyimlerine çok az ilgi gösterilmiştir.
Bu kitap göçmenlerin dört ayrı ülkedeki (Türkiye, Büyük Britanya, Kanada ve Almanya) yaşam seyirlerini karşılaştırıyor ve yüksek vasıflı göçmenlerin yönelim ve deneyimlerini ayrıntılı mülakatlar yoluyla çözümlemeye çalışıyor.
3- Türkiye’nin Göç Tarihi 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler (Ayhan Kaya , M. Murat Erdoğan )
Türkiye’nin Göç Tarihi, 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Türkiye’ye Göçler adlı bu eser, Anadolu topraklarının yüzlerce yılın ötesine uzanan son derece hareketli, zengin ve o ölçüde de çok yönlü, çok kültürlü sonuçlar yaratan göç tarihinin, dünden bugüne ulaşan hikayesini konu ediniyor. Aslında çalışma, Anadolu coğrafyasının kısa sayılabilecek bir tarihsel dilimi üzerinde yoğunlaşmakta ve genel olarak Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan bu yana gerçekleşen göçlerin yaratmış olduğu toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel yapılanmalarını sonuçlarıyla birlikte ele almaktadır. Bir başka açıdan da bakıldığında bu önemli eser, bir anlamda çok kültürlü Anadolu’yu resmetmekte, bu geniş çerçeve içinde yüzlerce yıl sürekli değişen ama hiçbir zaman tek renkli olmayan zengin ve çarpıcı tabloyu anlamamızı sağlamaktadır. Her biri konularında uzman olan değerli bilim insanlarımızın özgün çalışmalarının yeraldığı kitapta, Türkiye’nin artık giderek artan oranda göçmen kitlesine evsahipliği yapacağı gerçeğinin reddedilemeyeceği vurgulanmakta, toplumumuzun belli bir kesiminde potansiyel olarak varolan ve son Suriyeli göçmenlerin gelmesiyle de yükselmeye başlayan “göçmen karşıtı” söylemlere karşı doğru politikalar üretilmesi önerilmektedir. Bunun da yolu ciddi ve güvenilir toplumsal, siyasal, kültürel ve hukuki bir yapılanma oluşturup, ırkçı, yabancı düşmanı ve ötekini dışlayıcı retoriği tarihin çöplüğüne atıp, doğru ve insani bir dil kullanmaktan geçmektedir. Türk İdari Araştırmalar Vakfı, Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkez(HUGO) ile İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları’nın ortak yayını olan bu eserin sözkonusu yapılanmanın oluşturulmasına ve Türkiye’deki göç çalışmalarına önemli bir katkıda bulunacağına inanmaktayız.
4- Osmanlı’dan Günümüze Etnik Yapılanma ve Göçler (Kemal H. Karpat)
Göç eden insanların kültürel, sosyal, politik ve ekonomik bağları çözülür. Başka bir yerde, başka bir biçimde bağlanmak üzere… Belki de hiç bağlanmamak üzere… Göç sadece bir yer değiştirme değil, toplumsal değişmelerin en güçlü unsurlarından biridir. Göçler, farklı fiziksel yapılara, din, kültür ve dillere sahip toplulukları karşı karşıya getirir ve bu toplulukların bir arada yaşamalarına, böylelikle etkileşim içine girmelerine neden olur.
Yeni ırklar, yeni kültürler, yeni idare ve yaşam biçimleri doğurur. Prof. Dr. Kemal H.Karpat’ın, kronolojik tarih anlayışının ötesinde kapsayıcı bir perspektiften geçirdiği göç konusu yalnızca yakın geçmişimize değil, güncelliğini koruyan münümüz meselelerine de ışık tutuyor. Karpat’a göre kitabın ana amacı, “tarihi göçleri, yani 19. ve 20. yüzyıl Rumeli, Kırım, Kafkas Müslümanlarının Osmanlı topraklarına göçlerini genel olarak gözden geçirerek, bu göçlerin yeni bir Türk toplumunun oluşumuna katkılarını incelemek. Aynı zamanda Türk toplumunun eski yapısını değiştirerek millet haline gelişini kavramsal bir tarihi çerçeve içinde anlatmak.” Büyük ilgi gören “Osmanlı’dan Günümüze” serisinin yeni kitabı “Etnik Yapılanma ve Göçler”, Osmanlı’nın geri çekilme sürecinde BAlkan Müslümanlarının yaşadıkları, İsrail’in kuruluşuyla sonuçlanacak Yahudi göçü, yeni bir hayat kurmak için okyanusun ötesine, Amerika’ya göç eden Osmanlılar gibi tarihimizin göz ardı edilmiş meselelerini konu edinen titiz bir bilimsel araştırma.
5- Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar, Tartışmalar – (N. Aslı Şirin Öner, S. Gülfer Ihlamur-Ömer)
İnsanlar, ezelden beri dünya üzerinde göç halindeler. İçinde bulunduğumuz küreselleşme çağında göçün hem boyutları olağanüstü arttı hem karmaşıklaştı. Açık, döner ve mühürlü kapılar var; herkes her yere göçemiyor…Çok farklı göç deneyimleri var. Göçmenler, umutları ve mağduriyetleri ile, bütün yerleşik düzenleri değişime zorluyorlar. Elinizdeki kitap, uluslararası göçü bütün boyutlarıyla tartışmaya açıyor: Teorik yaklaşımlar…Uluslararası ve ulusal politikalar…Emek göçü…Emekli göçü…Göçte kadınlar…Göçmenlerin uyum ve “entegrasyonuyla” ilgili tartışmalar…Göçmenlerin statü, vatandaşlık ve kimlik meseleleri…Zorunlu göç, yerinden etme, mültecilik…”Dönüş” deneyimleri; geriye göç…Göçmenlerin dayanışma ağları…Diasporalar…Düzensiz göç hareketleri…Bütün bunların dünyadan çeşitli örnekler bağlamında işlendiği kitap, Türkiye’nin göç gündemini ihmal etmiyor. Bulgaristan göçmenleri ve Kürt zorunlu göçü, ele alınan konular arasında. Ayşe Akalın, Emrah Akbaş, Şebnem Köşer Akçapar, Yasemin Akis, Gül Çatır, Kezban Çelik, Sezgi Durgun, Adem Muzaffer Erol, Jacob Ceki Hazan, Ayşem Biriz Karaçay, Belkıs Kümbetoğlu, N. Aslı Şirin Öner, S. Gülfer IhlamurÖner, Yelda Özen, Nurcan Özgür, Derya Özkul, Ece Öztan, Fabio Salomoni, Deniz Şenol Sert, Ulaş Sunata, Helga Rittersberger-Tılıç, Reyhan Atasü Topçuoğlu, Nihan Ciğerci, K. Onur Unutulmaz ve Deniz Yükseker’in katkılarıyla…
6- Göç ve Gelişme – ( Nermin Abadan – Unat, Ruşen Keleş, Rinus Penninx, Herman Van Renselaar, Leo Van Velzen, Leyla Yenisey)
Bu çalışmada uluslararası işçi göçünün Orta Anadolu’da az gelişmiş bir bölge olan Yozgat İlinin Boğazlıyan İlçesinde hem yurtta kalan aileler, hem de yurt dışına göçen işçiler üzerindeki etkileri incelenmektedir. Bu kitabın şuan için yeni basımı bulunmamaktadır.
İNGİLİZCE KİTAPLAR
7- International Migration: The Human Side of Globalisation (OECD Insights) – (Brian Keeley)
It’s estimated that 200 million people—roughly 3 percent of the world’s population—live outside of their home countries. Some have been pushed out by political or ethnic persecution, war, or unemployment; others have been pulled away by the prospects of finding a better job, a good education, or a higher standard of living.
OECD Insights: International Migration examines key issues in the debate, including migration flows; managing migration policies; migration, work, and education; and migration and development. The book features statistical data drawn from OECD’s databases, as well as a number of special online features to enhance its potential for use in educational settings.
8- Theories and Typologies of Migration: An Overview and A Primer – (Russell King)
Whilst the literature on international migration expands at a seemingly exponential rate, significant statements about the theorisation of migration are much less common; probably they are hindered by the increasing diversification of types of migration. This paper first reviews the various types of migration, and emphasises the need for an interdisciplinary approach to the study and theorisation of migration. In the main part of the paper I provide a personalised overview of theories of international migration, divided into the following sections: push-pull theory and the neoclassical approach; migration and development transitions; historical-structural and political economy models; the role of systems and networks; the ‘new economics’ of migration; and finally approaches based on the ‘transnational turn’ in migration studies. In the conclusion.
9- The most up-to-date analysis of today′s immigration issuesBeyond a Border – (Kivisto & Faist)
As the authors state in Chapter 1, “the movement of people across national borders represents one of the most vivid dramas of social reality in the contemporary world.” This comparative text examines contemporary immigration across the globe, focusing on 20 major nations. Noted scholars Peter Kivisto and Thomas Faist introduce students to important topics of inquiry at the heart of the field, including
10- International Migration: A Very Short Introduction – (Khalid Koser)
International migration is an issue of intense public and political concern. How closely linked are migrants with terrorist organizations? What factors lie behind the dramatic increase in the number of woman migrating? This Very Short Introduction looks at the global phenomenon of human migration–both legal and illegal-revealing how migration actually presents opportunities that must be taken advantage of in light of the current economic climate. The author debunks myths such as the claim that migrants take jobs away from local workers, or that they take advantage of health care systems. He reveals why society as we now know it could not function without them.
